اعتراض به اجرای مهریه از طریق اجرای اسناد رسمی

اعتراض به اجرای مهریه از طریق اجرای اسناد رسمی در حقوق ایران

مقدمه

مهریه، حقی مالی برای زن پس از عقد نکاح است که در سند ازدواج قید می‌شود. در صورت عدم پرداخت مهریه از سوی مرد، زن می‌تواند از طریق مراجع قانونی برای مطالبه آن اقدام کند. یکی از روش‌های مطالبه مهریه، اقدام از طریق اجرای اسناد رسمی است. با این حال، در برخی موارد، مرد می‌تواند به اجرای مهریه از این طریق اعتراض کند. در این نوشتار، به بررسی جوانب مختلف اعتراض به اجرای مهریه از طریق اجرای اسناد رسمی در حقوق ایران می‌پردازیم.

اجرای اسناد رسمی، فرآیندی است که به موجب آن، مفاد سند رسمی (مانند سند ازدواج) بدون نیاز به طرح دعوا در دادگاه، از طریق اداره ثبت اسناد و املاک قابل اجرا می‌شود. این روش، به دلیل سرعت و سهولت نسبی، مورد توجه بسیاری از زنان برای مطالبه مهریه قرار گرفته است. با این حال، قانونگذار برای حفظ حقوق مرد، امکان اعتراض به این نوع اجرا را نیز پیش‌بینی کرده است.

مبنای قانونی اعتراض به اجرای مهریه از طریق اجرای اسناد رسمی

اعتراض به اجرای مهریه از طریق اجرای اسناد رسمی، بر اساس ماده 16 قانون اجرای احکام مدنی و مواد مرتبط با اجرای اسناد رسمی در قانون ثبت اسناد و املاک صورت می‌گیرد. این مواد قانونی، به بدهکار (زوج) اجازه می‌دهند تا در صورت وجود دلایل قانونی، نسبت به دستور اجرای صادر شده از سوی اداره ثبت، اعتراض نماید.

ماده 16 قانون اجرای احکام مدنی، به طور کلی به اعتراض ثالث نسبت به اجرای حکم می‌پردازد، اما این ماده به طور ضمنی می‌تواند مبنایی برای اعتراض زوج به اجرای مهریه از طریق اجرای اسناد رسمی نیز باشد. به عبارت دیگر، زوج می‌تواند با استناد به اینکه اجرای مهریه به حقوق او لطمه وارد می‌کند، به آن اعتراض کند.

جهات قانونی اعتراض به اجرای مهریه از طریق اجرای اسناد رسمی

جهات اعتراض به اجرای مهریه از طریق اجرای اسناد رسمی، محدود به موارد خاصی است که در قانون پیش‌بینی شده است. برخی از مهم‌ترین این جهات عبارتند از:

• ادعای پرداخت مهریه: اگر مرد مدعی باشد که مهریه را به طور کامل یا بخشی از آن را پرداخت کرده است، می‌تواند با ارائه مدارک و مستندات (مانند رسید پرداخت، اقرارنامه زن و غیره) به اجرای مهریه اعتراض کند.

• ادعای تهاتر: تهاتر به معنای این است که دو دین متقابل بین دو نفر وجود داشته باشد و به میزان کمترین دین، هر دو دین ساقط شوند. اگر مرد مدعی باشد که مهریه با دین دیگری که زن به او داشته، تهاتر شده است، می‌تواند به اجرای مهریه اعتراض کند.

• ادعای ابراء: ابراء به معنای گذشت طلبکار از طلب خود است. اگر مرد مدعی باشد که زن، مهریه را به او ابراء کرده است (یعنی از دریافت آن صرف نظر کرده است)، می‌تواند به اجرای مهریه اعتراض کند.

• ادعای اعسار: اعسار به معنای عدم توانایی مالی برای پرداخت بدهی است. اگر مرد مدعی باشد که به دلیل اعسار، قادر به پرداخت مهریه نیست، می‌تواند به اجرای مهریه اعتراض کند. البته، اثبات اعسار، شرایط خاصی دارد و باید در دادگاه به اثبات برسد.

• وجود اشتباه در محاسبه مهریه: در برخی موارد، ممکن است در محاسبه میزان مهریه اشتباهی رخ داده باشد. به عنوان مثال، ممکن است ارزش سکه به درستی محاسبه نشده باشد یا در تبدیل ارز اشتباهی صورت گرفته باشد. در این صورت، مرد می‌تواند به اجرای مهریه اعتراض کند.

مراحل اعتراض به اجرای مهریه از طریق اجرای اسناد رسمی

مراحل اعتراض به اجرای مهریه از طریق اجرای اسناد رسمی به شرح زیر است:

1. دریافت اخطاریه: پس از صدور دستور اجرا از سوی اداره ثبت، اخطاریه‌ای به مرد ابلاغ می‌شود که در آن، مهلت مشخصی برای پرداخت مهریه تعیین شده است.

2. تقدیم دادخواست: مرد باید ظرف مدت 20 روز از تاریخ ابلاغ اخطاریه، دادخواست اعتراض به اجرای مهریه را به دادگاه صالح تقدیم کند. دادخواست باید حاوی دلایل و مستندات اعتراض باشد.

3. رسیدگی در دادگاه: دادگاه پس از دریافت دادخواست، به آن رسیدگی می‌کند و در صورت لزوم، از طرفین دعوا توضیحاتی را استماع می‌کند.

4. صدور رای: دادگاه پس از رسیدگی، رای خود را صادر می‌کند. اگر دادگاه اعتراض مرد را وارد بداند، دستور توقف یا ابطال اجرای مهریه را صادر می‌کند. در غیر این صورت، دستور ادامه اجرای مهریه را صادر می‌کند.

آثار اعتراض به اجرای مهریه

اعتراض به اجرای مهریه، آثار مهمی دارد که عبارتند از:

• توقف عملیات اجرایی: با تقدیم دادخواست اعتراض، عملیات اجرایی تا زمان صدور رای قطعی دادگاه متوقف می‌شود. به عبارت دیگر، اداره ثبت نمی‌تواند تا زمان تعیین تکلیف نهایی، نسبت به توقیف اموال مرد یا سایر اقدامات اجرایی اقدام کند.

• بررسی ادعاهای مرد: دادگاه با رسیدگی به دادخواست اعتراض، ادعاهای مرد را بررسی می‌کند و در صورت اثبات صحت ادعاها، دستور توقف یا ابطال اجرای مهریه را صادر می‌کند.

نکات مهم در اعتراض به اجرای مهریه

• مهلت اعتراض: مرد باید ظرف مدت 20 روز از تاریخ ابلاغ اخطاریه، دادخواست اعتراض را تقدیم کند. در غیر این صورت، اعتراض او پذیرفته نخواهد شد.

• ارائه دلایل و مستندات: مرد باید در دادخواست اعتراض، دلایل و مستندات خود را به طور کامل و دقیق ارائه کند. ارائه دلایل و مستندات کافی، شانس موفقیت در اعتراض را افزایش می‌دهد.

• استفاده از وکیل: توصیه می‌شود که مرد برای اعتراض به اجرای مهریه، از وکیل متخصص در امور حقوقی خانواده کمک بگیرد. وکیل می‌تواند با بررسی دقیق پرونده، بهترین راهکار را برای دفاع از حقوق مرد ارائه دهد.

نتیجه‌گیری

اعتراض به اجرای مهریه از طریق اجرای اسناد رسمی، حقی است که قانونگذار برای مرد در نظر گرفته است. مرد می‌تواند در صورت وجود دلایل قانونی، نسبت به دستور اجرای صادر شده از سوی اداره ثبت، اعتراض کند. با این حال، اعتراض به اجرای مهریه، شرایط و مراحل خاصی دارد که باید به دقت رعایت شود.

۱. آیا اجرای مهریه از طریق اجرای اسناد رسمی قانونی است؟

بله، مطابق با ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، مهریه از جمله دیون مستند به اسناد رسمی لازم الاجرا محسوب می شود و می توان از طریق اجرای اسناد رسمی برای وصول آن اقدام کرد.

۲. چه مدارکی برای اجرای مهریه از طریق اجرای اسناد رسمی لازم است؟

• سند نکاحیه
• رونوشت شناسنامه زوجه
• رونوشت شناسنامه زوج
• گواهی عدم سازش یا حکم طلاق (در صورت طلاق)

۳. مهلت اجرای مهریه از طریق اجرای اسناد رسمی چقدر است؟

مهلت اجرای مهریه از طریق اجرای اسناد رسمی ۱۰ سال از تاریخ صدور سند نکاحیه است.

۴. در صورت عدم تمکین زوجه، آیا می توان مهریه را از طریق اجرای اسناد رسمی اجرا کرد؟

خیر، در صورت عدم تمکین زوجه، زوج می تواند از پرداخت مهریه امتناع کند و زوجه نمی تواند برای وصول آن از طریق اجرای اسناد رسمی اقدام کند.

۵. آیا می توان مهریه را به صورت اقساط از طریق اجرای اسناد رسمی پرداخت کرد؟

بله، در صورت توافق زوجین یا صدور حکم دادگاه، مهریه می تواند به صورت اقساط از طریق اجرای اسناد رسمی پرداخت شود.

۶. در صورت فوت زوج، آیا مهریه قابل مطالبه است؟

بله، مهریه دینی است که به عهده زوج است و در صورت فوت وی، وراث او موظف به پرداخت آن هستند.

۷. آیا می توان مهریه را از اموال پدر زوج وصول کرد؟

خیر، مهریه دین شخصی زوج است و نمی توان آن را از اموال پدر وی وصول کرد.

۸. آیا می توان مهریه را از اموال مشاع زوج وصول کرد؟

بله، در صورت عدم وجود اموال منقول یا غیرمنقول به نام زوج، می توان مهریه را از اموال مشاع وی وصول کرد.

۹. آیا می توان مهریه را از حقوق بازنشستگی زوج وصول کرد؟

بله، در صورت عدم وجود اموال دیگر، می توان مهریه را از حقوق بازنشستگی زوج وصول کرد.

۱۰. در صورت عدم پرداخت مهریه توسط زوج، چه اقداماتی می توان انجام داد؟

در صورت عدم پرداخت مهریه توسط زوج، زوجه می تواند از طریق دادگاه خانواده برای صدور حکم جلب زوج یا توقیف اموال وی اقدام کند.

رضا عبدالمحمد